Yapay Zekâ Doktorları Geride Bıraktı mı?

Klinik Bir Deney, Kişisel Gözlem ve İnsan + AI Geleceği Üzerine Derin Bir Yolculuk

Dr. Hakan Tetik – Kolektivist; Strateji, Sürdürülebilirlik, Müşteri ve Dönüşüm Uzmanı

Giriş: Yeni Bir Döneme Girerken

Tarihin her döneminde teknolojik devrimler, mevcut düzeni kökten sorgulatmıştır. Buhar motoru, elektriğin keşfi, internetin doğuşu…Bugün ise yepyeni bir çağın içindeyiz: Yapay zekâ destekli karar alma çağı.

Ancak yapay zekâ (AI) yalnızca bir teknoloji değil;bir düşünme biçimi, bir iş yapma kültürü, hatta yeni bir liderlik tarzı getiriyor.

Tıp gibi insan hayatının merkezinde yer alan bir alanda yapay zekânın rolü, diğer tüm alanlara da ışık tutacak nitelikte.

İşte bu yazıda, sadece tıbbi bir çalışmayı yorumlamayacağım.Aynı zamanda AI çağında nasıl düşünmemiz, nasıl öğrenmemiz ve nasıl liderlik etmemiz gerektiğine dair bir perspektif sunacağım.

Araştırma: Stanford’dan Gelen Cevap

2024 sonbaharında JAMA Network Open dergisinde yayınlanan bir klinik çalışma, bu soruya bilimsel bir ışık tuttu.

Çalışmanın başlığı: “Large Language Model Influence on Diagnostic Reasoning”

·      Katılımcılar: 50 doktor (iç hastalıkları, aile hekimliği ve acil servis uzmanları)

·      Yöntem: Randomize klinik deney

Deneydeki Gruplar:

1. Klasik Grup

   Yalnızca konvansiyonel kaynaklara (Google vb. gibi) erişimi olan doktorlar.

2. Yapay Zekâ Destekli Grup

   Klasik kaynakların yanı sıra ChatGPT-4’e erişimi olan doktorlar.

3. Yapay Zekâ Tek Başına

   LLM (Large Language Model), doktorlardan bağımsız olarak vaka çözümleri üretiyor.

Bulgular:

• Klasik doktor grubu: %74 başarı

• Yapay zekâ destekli doktorlar: %76 başarı

• Yapay zekâ tek başına: %92 başarı!

Evet, yapay zekâ – özellikle GPT-4 gibi gelişmiş modeller – yalnız başına doktorlardan daha doğru tanılar koydu.Ancak işin ilginci, yapay zekâyla desteklenen doktorlar istatistiksel olarak anlamlı bir fark yaratamadılar.

Neden Bu Sonuç Ortaya Çıktı?

Bu bulgular yüzeyde şaşırtıcı olsa da derinlemesine düşündüğümüzde son derece öğretici:

1. Araç ile Beceri Aynı Şey Değildir

Bir doktorun GPT-4 erişimi olması, onu daha iyi karar verici yapmaz.Tıpkı bir müzisyene Stradivarius vermek gibi…Enstrüman tek başına müzik yaratmaz.

2. Prompt Mühendisliği Yeni Bir Zekâ Türü

Yapay zekâyı etkili kullanmak için doğru sorular sormayı bilmek gerekir.“Ne sorarsan, onu alırsın” kuralı bu alanda altın değerindedir.

3. Stratejik Düşünme Eksikliği

Doktorların karar verme süreci, sadece bilgiye değil, o bilgiyi nasıl yorumladıklarına dayanır.Bu deneyde de görüldü ki, reflektif düşünme AI ile desteklenmediğinde karar kalitesi artmıyor.

Kendi Deneyimimden Notlar

Bu çalışmayı okurken hemen kendi yaşadığım bir olayı hatırladım:

Sağlık sektöründe çalışan bir danışanımla, danışmanlık sürecinde bir vaka çalışması üzerinden ilerliyorduk. GPT-4’ten destek alarak birlikte çözüm ürettik. Modelin yanıtı son derece isabetliydi. Ancak danışanım bu yanıtı anlamlandırmakta ve yorumlamakta zorlandı.

İşte o an şunu fark ettim:

Bilgiye ulaşmak kolaylaştı ama bilgeliğe ulaşmak hâlâ zor.

Ve bu durum sadece tıp için geçerli değil.Yönetim, finans, pazarlama, eğitim… Hangi sektörde olursak olalım:AI ile birlikte düşünmeyi öğrenmezsek, geride kalacağız.

Peki İş Dünyası Ne Yapmalı?

İş dünyasında her geçen gün şu cümleyi daha sık duyuyoruz:

“AI bizim işimizi elimizden mi alacak?”

Bu yanlış bir soru. Doğru soru şu olmalı:

“Biz AI ile nasıl birlikte daha iyi çalışabiliriz?”

İşte önerilerim:

1. Eğitimden Başlayın

Kurumsal eğitimlere “prompt mühendisliği”, “AI ile karar alma”, “stratejik düşünme” başlıklarını dahil edin.

📌 2. Süreçleri Gözden Geçirin

AI destekli karar süreçleri tasarlayın:– Pazarlamada AI segmentasyonu– İnsan kaynaklarında AI destekli ön değerlendirme– Finansal raporlamada otomasyon ve analiz

📌 3. Kültürü Dönüştürün

AI'ı “tehdit” değil, “yardımcı” olarak gören kültürel dönüşüm stratejileri geliştirin.

Yeni Çağın Liderliği: İnsan + AI

Ben artık yeni çağ liderlerini şöyle tanımlıyorum:

✔️ Stratejik düşünebilen insanlar✔️ AI ile konuşabilen insanlar✔️ AI’dan korkmak yerine onunla birlikte tasarım yapabilen insanlar

Yani artık “IQ” ve “EQ”ya bir yenisi eklendi:AQ – Artificial Intelligence Quotient

Bugünün lideri, hem strateji hem teknoloji konuşabilen liderdir.

Kendinle Konuşman Gereken 3 Soru:

1. Şu anda yaptığım işin % kaçı AI ile birlikte yapılabilir?

2. AI’dan daha iyi olduğum noktalar neler? Daha zayıf olduğum alanlar?

3. Yapay zekâ benim düşünme modelimi nasıl dönüştürebilir?

   
   

Sonuç: Teknoloji Değil, Uyum Kazanacak

Bu çalışma bize şunu hatırlatıyor:Yapay zekâ, insanın yerini almayacak.Ama AI ile uyumlu çalışan insanlar, uyum sağlayamayanların yerini alacak.

Bu sadece tıp dünyasının değil, tüm mesleklerin ortak gerçeği.

Kaynak:

Goh E, Gallo R, et al. "Large Language Model Influence on Diagnostic Reasoning."JAMA Network Open. 2024.